- 13 مهر 1402
- توانار
- 0
شاید تاکنون عبارت تاسیسات موتورخانه بیمارستان به گوشتان خورده باشد، اما به درستی ندانید که این عبارت به چه معنا است و یا چه اجزا و بخشهایی دارد. همانطور که میدانید تاسیسات را میتوان قلب یک ساختمان به شمار آورد و این موضوع در بیمارستان و مراکز درمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند. چرا که فضاهای بیمارستانی و درمانگاهی از حساسیت بالایی برخوردار بوده و بهینه بودن تجهیزات تاسیساتی و سیستم تهویه مطبوع و موتورخانه آنها از هر نظر برای آسایش بیماران و کارکنان مهم است.
به طور کلی میتوان تاسیسات موتورخانه بیمارستان را از مهم ترین و ضروری ترین تجهیزاتی به شمار آورد که در این محیطها به چشم میخورند. پس اجرای این تجهیزات و طراحی و تکمیل آنها باید با دقت و وسواس بسیار بالایی صورت پذیرفته و نکات و قواعد خاصی مد نظر قرار بگیرند تا نتیجه مطلوب و مورد نظر حاصل شود.
با هرگونه بیدقتی در این فرایندها با اتفاقات ناگواری روبرو خواهید شد و پروسه درمان و آسایش بیماران را با مخاطرات جدی روبرو خواهید کرد. در این مقاله به ارائه مطالبی در زمینه تاسیسات موتورخانه بیمارستان خواهیم پرداخت و بخشهای اصلی تشکیل دهنده آنها را مرور و بررسی خواهیم کرد. پس اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما همراه باشید.
اگر به خدمات تاسیسات موتورخانه بیمارستان نیاز دارید، تماس بگیرید
۳ بخش اصلی تاسیسات بیمارستانی
تاسیسات مکانیکی موتورخانه بیمارستان با عنوان مرکز اصلی شناخته شده و اگر به آن توجه و دقت کافی نداشته باشید فضاهای مفید بسیار زیادی را از دست خواهید داد و یا شرایط فعالیت خود را دشوارتر خواهید نمود.
چراکه این مجموعهها در واقع مرکز اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی در جامعه هستند و اگر در چنین مراکزی از تاسیسات حرفهای و مناسب استفاده نشده و بر اساس کار کارشناسی شده انتخاب نشده باشند، عملکرد و فرایند درمان را مختل خواهند ساخت و از سوی دیگر تمامی زحمات شما را به هدر خواهند داد و به نارضایتی بیماران نیز منجر میگردند.
به همین دلیل بخش تاسیسات موتورخانه اهمیت و پیچیدگی بالایی داشته و نحوه عملکرد و کارایی سیستم سرمایشی و گرمایشی در آن مهم است. با این حال اجزا و بخشهای به کار رفته در موتورخانههای بیمارستانها چندان تفاوتی با دیگر موتورخانهها ندارد.
در واقع تفاوت اصلی این دو فضا حساسیت استفاده از سیستم گرمایشی و سرمایشی مطلوب و مناسب در بیمارستانها است. این تاسیسات در حالت معمول از سه بخش اصلی به وجود آمدهاند. هرچند میتوان برای آنها بخشهای دیگری را نیز در نظر گرفت.
بخشهای اصلی تشکیل دهنده تاسیسات بیمارستانی شامل تأسیسات موتورخانه بیمارستان و اجزای آن، تاسیسات انتقال دهنده سیالات گرم و سرد از موتورخانه به بخشهای دیگر و تاسیسات توزیع کننده و اجزای آن هستند.
هر کدام از این بخشها خود شامل اجزای جزئیتری بوده و وظیفه و مسئولیت خاصی را در سیستم بر عهده دارند. آنچه مهم و مسلم است ارتباط دقیق و صحیح این اجزا با یکدیگر و عملکرد آنها است. در ادامه به معرفی این بخشها و اجزای تشکیل دهنده آنها خواهیم پرداخت.
بخش موتورخانه بیمارستان و اجزای آن
بخش موتورخانه بیمارستان و اجزای آن را میتوان یکی از مهمترین قسمتهای تاسیسات بیمارستانی به شمار آورد. همانطور که میدانید تاسیسات موتورخانه بیمارستان وظیفه دارند آب سرد و گرم و بخار داغ را فراهم نمایند که از آنها در موارد و مصارف گوناگون از قبیل تهویه، استریلیزه کردن محیط و تجهیزات، شستشو و... استفاده میشود.
تاسیسات موتورخانه در یک بیمارستان شامل اجزا و بخشهایی است که از جمله آنها میتوان به چیلر اشاره کرد و یا دیگ آب گرم، دیگ بخار داغ و منابع گرم کننده آب بهداشتی و مورد نیاز را نام برد. این اجزا شامل پمپها، منابع انبساط و سختیگیرهای آب نیز هستند.
از دیگر اجزای موتورخانه بیمارستان میتوان به دی اریتور، مخزن کندانس، شیرآلات کنترل کننده، سیستمهای کنترل هوشمند، تجهیزات پشتیبانی و.... اشاره کرد.
یکی از مهمترین اجزای این بخش چیلر است که وظیفه دارد آب را تا دمای نزدیک به صفر درجه سانتی گراد و یا حتی در برخی از موارد و کاربردها تا زیر صفر درجه سرد کند. در حالت معمول چیلرهای بیمارستانی از نوع تراکمی یا جذبی انتخاب شده و ممکن است به جای موتورخانه در یک فضای آزاد مانند پشت بام و یا حیاط نیز نصب شوند.
این سیستمها در انواع مختلف تراکمی آب خنک یا هوا خنک و جذبی طراحی و تولید شده و در بازار مصرف وجود دارند. اگر از سیستمهای تراکمی هوا خنک برای تاسیسات موتورخانه بیمارستان استفاده کنید نیازی هم به دیگر بخشها و سیستمها از قبیل برج خنک کننده نخواهید داشت. به همین دلیل در بیشتر موارد در بیمارستانها از این سیستمها استفاده میشود.
دیگر اجزای تشکیل دهنده این ساختار دیگ و یا بویلر آب گرم است. این دیگها وظیفه افزایش درجه حرارت آب را بر عهده دارند که آن هم با سوختن سوخت گاز اتفاق میافتد. دیگهای آب گرم را میتوان یکی از اصلیترین بخشها و اجزای تاسیسات مکانیکی در بیمارستانها به شمار آورد.
دیگ بخار داغ دیگر جز بخش موتورخانه بیمارستانها است. این دیگ نیز وظیفه دارد درجه حرارت آب را بالا ببرد و در نهایت آن را به بخار داغ تبدیل کند. به این نکته توجه داشته باشید که نوع دیگ بخار با نوع دیگ آب گرم متفاوت است. در حقیقت دیگهای بخار از لوازم جانبی بیشتری به وجود آمدهاند.
این تجهیزات قادرند گاز شهری را سوزانده و بخار داغ را به وجود آورند. بخش موتورخانه بیمارستان اجزای مهم دیگری هم دارد که یکی از آنها منابع گرم کننده آب بهداشتی است. لازم به ذکر است که آب سرد شده در چیلرها و یا آبهایی که در بویلرها گرم میگردند بهداشتی نیستند. چراکه در یک مدار بسته قرار دارند.
پس باید از منابع گرم کننده آب بهداشتی کمک بگیرید تا بتوانید برای مصارف شستشو از آنها استفاده کنید. منابع گرم کننده آب را میتوان نوعی دستگاه تبادل کننده گرما میان آب گرم و یا بخار داغ بویلرها و آب بهداشتی به شمار آورد.
این منابع میتوانند پس از گرم کردن آب بهداشتی، آن را ذخیره سازند. پمپها دیگر اجزای موجود در ساختار تاسیسات موتورخانه بیمارستان هستند که وظیفه دارند به پمپاژ آب گرم و سرد بویلرها، چیلرها و آب گرم بهداشتی دست بزنند و آنها را به فن کویلها، هواسازها و.... انتقال دهند.
در تاسیسات موتورخانه بیمارستان از منابع انبساط نیز استفاده شده که وظیفه دارند انبساط حجمی حاصل از افزایش دمای آب در مدارهای بسته را تحت کنترل خود در بیاورند و بدین ترتیب جلوی آسیب دیدگی تجهیزات بر اثر تغییر دمای آب را بگیرند.
در این سیستم از سختیگیرهای آب نیز استفاده شده است. همانطور که میدانید سختیهای آب در واقع همان املاح ناخالص موجود در آب از قبیل کلسیم، منیزیم و... هستند. وجود این املاح ناخالص باعث میشود تا در دستگاههای گرمایشی و سرمایشی رسوباتی شکل گرفته و به آنها آسیب وارد کند.
برای از بین بردن این املاح و یا حذف آنها از آب، سیستمهای سختی گیر مورد استفاده قرار میگیرند تا علاوه بر حذف مواد زائد، کیفیت آب را نیز افزایش دهند. دی اریتور دیگر جز این سیستم بوده و عنوان دستگاهی است که میتواند به جداسازی گازهای نامحلول در آب از آب دست بزند. از مهمترین این گازها میتوان به اکسیژن و دی اکسید کربن اشاره کرد.
وجود این گازها در تاسیسات موتورخانه باعث میشود تا لولهها دچار خوردگی شده و یا پمپها، بویلرها و منابع آب گرم بهداشتی و سایر تجهیزات دچار آسیب شوند. در بخش موتورخانه تاسیسات بیمارستانی از مخزن کندانس نیز استفاده شده که وظیفه جمع آوری آب ناشی از چگالش بخار در مبدلهای حرارتی را بر عهده دارد.
شیرآلات کنترل کننده که وظیفه اصلی آنها کنترل جریان و فشار آب و بخار در لولهها است دیگر جز تشکیل دهنده این ساختار هستند. در حال حاضر در موتورخانه بیمارستانها از سیستمهای کنترل الکترونیکی هوشمند نیز استفاده شده است.
پس دیگر اجزا به صورت دستی و سنتی تحت کنترل قرار نگرفته و روشن یا خاموش نمیشوند. به جای آن چندین حسگر و یا سنسور، سیستمهای پردازش مرکزی، عملگرهای الکتریکی و... به برنامهریزی سیستمها و عملکرد صحیح و دقیق آنها کمک میکنند.
این تجهیزات در تمامی ساعات شبانه روز مورد استفاده قرار گرفته و به بهینهسازی مصرف انرژی و افزایش طول عمر تجهیزات و تاسیسات بیمارستانی نیز مدد میرسانند. از آنجایی که تاسیسات در بیمارستان حساسیت بسیار بالایی دارند، پس به تجهیزات پشتیبان در مواقع اضطراری نیز نیاز خواهیم داشت.
این تجهیزات در مواقعی مورد استفاده قرار میگیرند که قطعی گاز و یا برق و... اتفاق افتاده و سلامت بیماران در معرض خطر است. برای نمونه اگر جریان برق قطع شود باید با کمک تجهیزات پشتیبان، ژنراتورهایی با توان کافی به کار گرفته شوند تا قطعی برق را جبران کنند.
بخش لوله کشی آب گرم و سرد بیمارستان (تاسیسات انتقال دهنده)
رکن مهم دیگر تشکیل دهنده تاسیسات بیمارستان، بخش لوله کشی آب سرد و گرم است. این قسمت وظیفه دارد سیالات گرم و سرد را از اجزای موتورخانه دریافت نموده و به بخشهای مختلف بیمارستان انتقال دهد. به همین دلیل به بخش لوله کشی آب گرم و سرد بیمارستان، تاسیسات انتقال دهنده نیز گفته میشود.
با کمک لوله کشی موتورخانه که در واقع لولههایی عایق کاری شده و مجهز و کاملاً ایمن هستند، آب سرد و گرم و بخار داغ به سالنهای بیمارستان، بخشهای مختلف و اتاقها انتقال پیدا میکند. تاسیسات بخش انتقال دهنده یک بیمارستان شامل چندین جز و بخش هستند که از جمله آنها میتوان به لولههای انتقال آب سرد از چیلر به سیستمهای سرمایشی از قبیل فن کویلها، هواسازها و... اشاره کرد.
بخش دیگر این تجهیزات لولههای انتقال دهنده آب گرم بهداشتی هستند که برای مصارف و مواردی مانند شستشو مورد استفاده قرار میگیرند. از لولههای انتقال بخار داغ در تاسیسات انتقال دهنده به منظور تامین مصارف و کاربردهایی از قبیل استرلیزه کردن، تامین بخار برای بخشهای مانند csr، تزریق رطوبت به هوا و.... استفاده میکنند.
بخش تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و اجزای آن (توزیع کننده)
تاسیسات توزیع کننده بیمارستان در واقع همان سیستمهای سرمایشی و گرمایشی موجود در این مراکز درمانی بوده و هر کدام از اجزای مختلفی به وجود آمدهاند. این سیستمها علاوه بر تامین گرمایش و سرمایش مورد نیاز باید به تهویه مطبوع بیمارستان نیز اقدام کنند.
لازم به ذکر است که در بیمارستانها فرایندهایی از قبیل تامین سرمایش و گرمایش و یا تهویه مطلوب و مطبوع با استفاده از تجهیزات و سیستمهایی خاص صورت میپذیرد. از جمله مهمترین این سیستمها میتوان به هواسازها و یا هوا رسانها اشاره کرد. دیگر بخش تشکیل دهنده این تجهیزات فن کویلها هستند. شوفاژها نیز بدین منظور مورد استفاده قرار میگیرند.
بیشتر این سیستمها از ساختاری بسیار ساده برخوردار شده اما عملکرد صحیح و دقیق آنها اهمیت زیادی دارد. یکی از سادهترین این تجهیزات و در عین حال مهمترین آنها هواسازها و فن کویلها هستند که در ساختار خود یک فن داشته و از چند لوله مسی پرهدار و رفت و برگشتی که کویل نامیده میشود هم بهرهمند شدهاند.
این سیستمها دارای اجزای دیگری هم هستند که از مهمترین آنها میتوان به کانالهای ورودی و خروجی هوا اشاره کرد که دریچههایی قابل تنظیم دارند.
سیستمهای هواساز و یا هوا رسان از ابعاد و اندازههای نسبتاً بزرگی برخوردار شدهاند و وظیفه اصلی آنها این است که از طریق فرایند مکش هوای تازه را وارد دستگاه نموده و با عبور آن از میان فیلترهای متعدد به تماس هوا با سطح سرد کویلهای شامل آب سرد و یا تماس هوا با سطح داغ کویلهایی که حاوی بخار داغ و یا آب گرم هستند کمک کنند تا فرایندهای سرمایش هوا و یا گرمایش آن به درستی اتفاق بیفتد.
نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که در تاسیسات بیمارستان و سیستمهای گرمایشی و سرمایشی آن، باید حتماً از هواسازهای هایژنیک استفاده شده باشد تا به میزان کافی بهداشتی بوده و بتواند شرایط ایجاد اتاق تمیز را مهیا سازد.
به طور کلی این تجهیزات این امکان را دارند که مقادیر بسیار بالایی از هوای تازه را وارد سالنها و بخشهای مختلف بیمارستان نمایند. از سوی دیگر در کنار تامین سرمایش و گرمایش مورد نیاز به تنظیم عناصر و شاخصهایی از قبیل رطوبت هوا نیز اقدام کنند.
در برخی از مواقع برای هر کدام از بخشهای موجود در یک بیمارستان از یک هواساز خاص استفاده میکنند تا امکان کنترل و مدیریت هرچه بهتر آن را داشته باشند و یا بتوانند به صورتی کاملاً مجزا و مستقل یک بخش را اداره کنند. در بعضی اوقات نیز برای چند بخش مختلف یک هواساز از نوع چند منطقهای انتخاب شده و مورد استفاده قرار میگیرد. این موضوع به طور کامل به نوع مصارف و بخشها بستگی دارد.
اهمیت سرویس و نگهداری استاندارد تاسیسات بیمارستانی
اهمیت سرویس و نگهداری استاندارد تاسیسات بیمارستانی بر هیچ کس پوشیده نیست. چراکه این تجهیزات و تاسیسات نقش قابل توجهی در صحت عملکردها داشته و سلامت آنها اهمیت بسیار زیادی دارد.
تجهیزات بیمارستانی باید در هر شرایطی آماده به کار بوده و ایمنی آنها نیز تامین شود. پس باید به دقت کافی و با وسواس از آنها مراقبت و نگهداری کرد. علاوه بر این موارد، نگهداری صحیح و استاندارد و سرویس این تجهیزات کمک میکند تا عملکرد آنها نیز بهبود پیدا کند.
همانطور که میدانید در سالهای گذشته از تاسیسات و تجهیزاتی در بیمارستانها استفاده میشد که از پیچیدگی خاصی برخوردار نبوده و یا سیستمهایی تک بعدی بودهاند. به همین دلیل مسئولین بیمارستان میتوانستند این تجهیزات را با سرمایههای اندک هم خریداری نمایند و یا به سادگی به تعمیرات و تعویض قطعات مختلف آنها دست بزنند.
در حالی که در شرایط حاضر و با وجود پیشرفتهای بسیاری که در حوزه فناوریهای نو صورت پذیرفته، تجهیزات و تاسیسات سرمایشی و گرمایشی موتورخانه بیمارستانها نیز با قابلیتهای متنوع و پیچیده طراحی و تولید میشوند. پس موضوع سرویس و نگهداری استاندارد آنها اهمیت بیشتری پیدا کرده و از ضروریات محسوب میشود.
چراکه سرمایه بسیار بالایی برای خرید مجدد و یا حتی تعمیرات آنها و تعویض قطعات مهم و آسیب دیده باید پرداخت شود. پس به طور کلی مهمترین اهداف سرویس و نگهداری استاندارد تاسیسات بیمارستانی را میتوان از یک سو افزایش مدت زمان قابلیت و امکان استفاده از این سیستمها به شمار آورد و از دیگر سو دلیل اصلی این نگهداریها و مراقبتها کاهش نرخ خرابی و از کار افتادگی است.
اگر این دستگاهها خراب شده و یا از کار بیفتند، هزینههای بسیار بالایی را به شما تحمیل خواهند نمود و یا از آن مهمتر، خطرات جانی به بار خواهند آورد. در اینجا اهمیت سرویس و نگهداری موتورخانه مشخص می گردد.
در حالت کلی، مراکز تاسیسات موتورخانه در یک بیمارستان چندین وظیفه اصلی و مهم را بر عهده دارند که عبارتند از: انجام کلیه امور فنی و مهندسی مربوط به نگهداری از ساختمانها و تاسیسات مرکزی که شامل مواردی از قبیل آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب، آسانسور، سیستم تهویه مطبوع، فن کویل و هوا رسانها است.
دیگر وظیفه این بخش تهیه طرحهای مربوط به نوسازی قطعات تاسیساتی بوده و از سوی دیگر باید به تهیه و تنظیم برنامه و تخمین هزینههای توسعه و تعمیرات تاسیسات موتورخانه بیمارستان به صورت مرکزی اقدام نمایند. انجام پژوهش و بررسیهای علمی و فنی در حوزه برق و تاسیسات دیگر وظیفه این بخش است.
مرکز تاسیسات باید علاوه بر تهیه طرح، به محاسبه قیمت و برآورد هزینههای تاسیسات نیز اقدام کرده و قیمت دستگاههای مرکزی فشار ضعیف و یا شبکه مرکزی تولید نیرو را تخمین بزند. سرپرستی و نظارت بر فرایند لوله کشی ساختمانها، تعمیر وسایل، رسیدگی به محاسبات، نظارت بر تهیه و تدارک قطعات یدکی مورد نیاز، نصب وسایل تاسیساتی، انتقال تجهیزات و.. از دیگر وظایف این بخش است.
تعمیرات موتورخانه بیمارستان
تعمیرات موتورخانه بیمارستان اقدامی کاملاً تخصصی بوده و از عهده هر فرد یا مجموعهای بر نمیآید. پس بهتر است این گونه فعالیتها را به افراد کاردان و مهندسین و کارشناسان خبره واگذار کنید که در این حوزه صاحب مهارت و تجربه کافی هستند تا به نتیجه مطلوب و مد نظر خود دست یابید.
همانطور که میدانید نگهداری اصولی از موتورخانه و تجهیزات آن و یا تعمیر موتورخانه به شیوه صحیح میتواند چیزی در حدود 20 درصد صرفه جویی در انرژی را برای شما به ارمغان بیاورد. پس اهمیت بسیار بالایی داشته و باید با دقت و توجه کافی انجام شود.
علاوه بر بهینهسازی مصرف سوخت و کاهش انرژی با تعمیرات موتورخانه بیمارستانها میتوانید ایرادات شکل گرفته و نواقص موجود در این بخشها را نیز برطرف سازید و به کاهش آلودگی هوا و ارتقای سلامت ایمنی و رفاه افراد و بیماران نیز کمک کنید.
برای این منظور استاندارد ملی ۱۶۰۰۰ نیز تدوین شده تا بهینهسازی موتورخانهها و کاهش عیب و ایرادهای آنها به شکلی کاملاً اصولی انجام شود. برای این کار معیارهای ثابتی نیز در نظر گرفته شده و باید تعمیرکاران، تعمیرات موتورخانه بیمارستان را بر اساس چک لیستهایی خاص انجام دهند.
این استاندارد چندین مورد را در بر میگیرد که یکی از آنها بررسی کامل پیکربندی موتورخانه و اجزای آن است. رکن دیگر این استاندارد شامل تجزیه و تحلیل خروجی احتراق دودکش موتورخانه بوده که با کمک دستگاههایی خاص مانند آنالایزر گاز انجام میشود.
یکی دیگر از ارکان تعمیرات موتورخانه بیمارستان به شکل استاندارد، تنظیم دقیق مشعل است تا از این طریق مصرف سوخت کاهش پیدا کند و از میزان گازهای آلاینده کم شود. اندازهگیری قدرت مکندگی دودکش و متعادل سازی آن یکی دیگر از این استانداردهاست.
از طریق این اقدام میتوان بازدهی دیگ را نیز افزایش داد. تهیه یک گزارش مستند از مشکلات موتورخانه و اجزای آن و ارائه گزارش به سازمان ملی استاندارد از دیگر مراحل انجام این کار است. طبق استانداردها موتورخانهها باید مورد بازبینی عملکرد سیستم تولید کننده انرژی قرار بگیرند که خود شامل بازرسی خط سوخت رسانی، تنظیم مشعل، بررسی وضعیت دودکشها، تکمیل شناسنامه فنی و... است.
لازم به ذکر است که فرایند تعمیرات موتورخانه بیمارستان باید با قطعات اصلی و اورجینال انجام شده و از سوی دیگر از قطعاتی برای این کار استفاده شود که دارای ضمانت نامه معتبر هستند. تعمیرات این بخش باید به صورت فوری و بدون اتلاف وقت صورت پذیرفته و با عیب یابی آغاز شود. پس از فرایند تشخیص عیب نیز با صرف هزینههای مناسب به برطرف ساختن عیوب سیستم اقدام گردد.
تجهیز انبار تاسیسات موتورخانه بیمارستان
اهمیت و حساسیت برخورداری از سیستم تهویه مطبوع مطلوب و مناسب در بیمارستانها و مراکز درمانی موجب شده تجهیز انبار تاسیسات موتورخانه بیمارستان و یا طراحی مکانیکی این تاسیسات نیز اهمیت بالایی داشته باشند. پس این فرایندها نیاز به دقت زیادی هم داشته و ملزم به رعایت اصول و مقررات خاصی هستیم.
از آنجایی که تمامی فضاهای موجود در یک بیمارستان به گرمایش و یا سرمایش در فصول زمستان و تابستان نیاز دارند پس تجهیز انبار تاسیسات موتورخانه بیمارستان برای بیماران مهم است. از سوی دیگر برای بسیاری از بخشها دما و درصد رطوبت نیز از اهمیت ویژهای برخوردار شده و باید سیستمهای مناسب برای آنها مورد استفاده قرار بگیرند.